Olimpiyat Oyunları’nın köklü branşlarından biri olan boks, 2028 Los Angeles Olimpiyatları için büyük bir belirsizlikle karşı karşıya. Uluslararası Olimpiyat Komitesi (IOC) ile Uluslararası Boks Birliği (IBA) arasında yaşanan tanıma krizi nedeniyle, boksun 2028 olimpiyatlarında yer alıp almayacağı henüz netlik kazanmadı.
IOC’nin 141. oturumu, Hindistan’ın Mumbai şehrinde gerçekleştirildi. Bu toplantıda, 2028 Los Angeles Olimpiyatları’nda yer alacak spor dalları konusundaki kararlar masaya yatırıldı.
Ancak, IOC’nin boks konusundaki kararı erteleme kararı alması, IOC ile IBA arasında süregelen sorunları bir kez daha gündeme taşıdı. Taraflar arasında bir uzlaşma sağlanamazsa, boks, 116 yıl sonra ilk kez olimpiyatlarda yer bulamayabilir.
SADECE 1912’DE OLMADI
Tarih kitaplarına göre, boks ilk olarak 1904’te ABD’nin Saint Louis şehrinde düzenlenen olimpiyatlarda olimpik bir branş olarak kabul edilmişti.
Ancak, 1912 yılında İsveç’in Stockholm şehrinde gerçekleştirilen olimpiyatlarda, ülkedeki yasalar gereği boksa yer verilmemişti. Bu tarihten sonra, Paris 2024 Olimpiyatları da dahil olmak üzere, boks olimpiyatlarda aralıksız olarak yer aldı.
Eğer 2028 olimpiyatlarında boksa yer verilmezse, bu branş 116 yıl aradan sonra tekrar olimpiyat programından çıkarılmış olacak.
IOC VE IBA ARASINDA YAŞANANLAR
Uluslararası Olimpiyat Komitesi (IOC) ile Uluslararası Amatör Boks Birliği’nin (eski adıyla AIBA) arasındaki sorunlar, Tokyo 2020 Olimpiyatları döneminden bu yana devam ediyor. IOC, AIBA’nın hem 2020 Tokyo hem de 2024 Paris Olimpiyatları’nda boks müsabakalarını organize etme hakkını kaldırmış, bu karar 2028 Los Angeles Olimpiyatları için de geçerli olmuştur.
AIBA’nın yönetim, mali ve etik problemleri, yanı sıra hakem hataları ve puanlama sisteminde yaşanan sorunlarla başa çıkamaması, IOC’nin bu kararı almasında etkili oldu. Özellikle AIBA’nın Rus enerji şirketi Gazprom’a mali bağımlılığı, IOC’nin endişe duyduğu konular arasında yer aldı.
2022’de İstanbul’da gerçekleşen IBA Olağan Seçimli Genel Kurul’unda yaşananlar da iki kurum arasındaki gerilimi artırdı. Seçimden bir gün önce, IBA Geçici Aday Gösterme Birimi, Hollandalı Boris van der Vorst ve üç diğer adayın seçime katılmaya uygun olmadığını belirtti. Ancak, CAS, Van der Vorst’un seçimlere haksız bir şekilde katılmadığına ve IBA Başkanı Umar Kremlev’in de seçim kurallarını ihlal ettiğine karar verdi. Van der Vorst’un yeni bir seçim önerisi, IBA delegeleri tarafından kabul görmedi.
Haziran 2023’te toplanan IOC, AIBA’nın boksun küresel yönetim organı olma statüsünü sona erdirdiğini duyurdu. AIBA bu duruma karşılık vererek, “IOC, bu kararıyla siyasallaşmış gerçek doğasını ortaya koyarak muazzam bir hata yaptı.” açıklamasını yaptı.
Bu süre zarfında, Nisan ayında kurulan ve 16 ülkeden oluşan Dünya Boks Federasyonu (World Boxing), IOC’nin kararını olumlu karşıladığını belirtti ve “IOC kararının, boks için bir dönüm noktası olduğu ve bunu memnuniyetle karşıladıkları” ifadesini kullandı.
TÜRKİYE’NİN BOKS BAŞARISI
Türkiye, olimpiyat arenalarında boksta toplam 7 madalya ile temsil edildi. Bu madalyaların en değerlisi Tokyo 2020 Olimpiyatları’nda kazanıldı.
Milli sporcu Busenaz Sürmeneli, bu olimpiyatlarda altın madalya kazanarak ülkemize bokstaki ilk olimpiyat altınıni getirdi. Türkiye’nin boksta olimpiyat madalyasıyla tanışması 1984 Los Angeles Olimpiyatları’nda oldu.
Eyüp Can ve Turgut Aytaç, bu olimpiyatlarda bronz madalyanın sahibi oldular. Tokyo 2020’de Buse Naz Çakıroğlu, 1996 Atlanta’da Malik Beyleroğlu ve 2004 Atina’da Atagün Yalçınkaya gümüş madalya kazanırken, 2008 Pekin’de Yakup Kılıç ise bronz madalyayla ülkemizi onurlandırdı.
OLİMPİYATTA KASK KULLANIMI
Erkek boks müsabakalarında önemli bir değişiklik 2016 Rio Olimpiyatları’yla gerçekleşti.
IOC ve AIBA’nın ortaklaşa aldığı bir kararla, 2016 yılından itibaren erkeklerde kask kullanımı sonlandırıldı. Ancak, kadın boksunun 2012 Londra Olimpiyatları’yla olimpiyat programına dahil edilmesinin ardından kadın boksörler müsabakalarda kask takmaya devam ediyor. (AA)
